Одговара д-р Антонио Антовски од Градската општа болница „8-ми Септември“ – Скопје.
Има повеќе форми на физичка активност. Грубо може да ги поделиме на аеробни вежби, односно изотонични вежби каде што имаме движење на телото, движење на мускулите, зглобовите како на пример, пешачењето, трчањето, качувањето по скали, фитнес вежбите. Значи тоа се вежби коишто го активираат телото и се со движење на телото. Другата група на вежби се така наречени изометрични вежби каде што имаме контракција, стегање на мускулите без движење на телото такви се вежбите со тегови со тежина. И едните и другите се корисни. Што е разликата меѓу овие два вида на вежбање?! Кај аеробните вежби влијанието кај крвните садови и на крвниот притисок е такво да доведува до ширење на малите крвни садови и на тој начин се намалува притисокот поготово диастолниот, народски кажано тој малиот крвен притисок и на тој начин се растеретува мускулот, односно срцевата пумпа. Затоа овој начин на активност е покорисен.
Кај изометричните вежби кај што имаме стегање на мускулите на пример склековите се стега целата телесна мускулатура на рацете, нозете, стомакот, грбот се што ќе замислите сите мускули се активни. Во таков тонус во таков грч на мускулите доаѓаат сега до зголемување на крвниот притисок и на систолниот горниот и диастолниот. Зошто? Затоа што пред се задача број еден е да обезбеди на организмот дотур на крв до мускулите да ги соодветно снабди со кислород и хранливи материи затоа сега притисокот е во втор план. Овие вежби се препорачуваат во помала мерка кај пациентите што имаат болно срце за да не го отпретуваат срцевиот мускул, односно пумпата. Меѓутоа велиме умерени вежби со помала тежина се препорачува два пати неделно за да се развиваат мускулите за да се добие позитивниот ефект на коските, движењето физичката активност ја подобрува густината на коските, значи не е само влијанието на кардиоваскуларниот систем, влијае на функцијата на цревата, на перисталтиката, на хормоните лачењето на хормоните во организмот и на многу други начини.
Е сега да разбереме која е таа физичка активност што е корисна? Велиме умерена физичка активност. Умерена значи напор кој ќе предизвика да се задишиме, да се замориме срцето да забрза во работата и на тој начин да се придвижи, да се подобри крвотокот и да се забрза работата на срцето. Што е тоа умерена активност? 150 минути минимум во неделата. По можност секој ден по 30 минути, колку повеќе се движиме толку е поголема користа од физичката активност. Е сега, брзо пешачење, џогирање, одење по скали, аеробик во вода, пливање се се тоа физички активности каде што имаме ангажирање, движење на телото така наречени аеробни вежби. Зависно од кондиционата спремност се препорачува постепено отпретување. Значи колку и пациентот да е болен, колку да и претходно со лоша кондиција, тој треба да почне да се движи две минути пет минути постепено да го зголемува темпото напорот да ги стигнеме тие 30 минути во денот односно 150 минути во неделата. Како објективно да знаеме во таа зона на умерена физичка активност преку проверка на пулсот. Ако се движиме десетина минути застанеме и со раката го измериме пулсот кои се тие вредности што треба да ги достигнеме. Постои една општа формула по правило по која вели 220 минус годините на возраста тоа е некој максимален пулс за соодветната возраст, кај умерена активност потребно е да се постигне 50 до 70% од таа срцева фреквенција. Секој ќе си најде ќе си пресмета за себе. На пример за мене е околу 120-30 во минута. Целта е кога се движиме да го постигнеме тој пулс фреквенција и тоа да го задржиме да го одржиме во наредните 20 до 30-тина минути.
Друг начин како да знаеме дали сме во зона на умерена физичка активност преку задишувањето ако сме комфорни и може да зборуваме цело време кога пешачиме значи дека не сме доволно заморени. Умерена физичка активност подразбира да почувствуваме недостаток на воздух, да се задишиме. Значи, можеме да зборуваме не така комфорно во текот на 30 минути, чувствуваме дека не сакаме цело време да зборуваме, затоа што ни фали воздух. Е сега има и така наречена физичка активност со поголем интензитет која што може да ја практикуваат и болните од кардиоваскуларни систем доколку се способни. Интензивната физичка активност подразбира поголем напор и во тој случај не сме способни да зборуваме при таква физичка активност. Тоа е не значи поинтензивно трчање, качување по угорница, играње тенис на пример тоа е поинтензивен напор и тука препораките велат 75 минути во текот на неделата. Една минута интензивна физичка активност има ефект како две минути од умерена физичка активност.
Не е намерата секој да ги достигне на ист начин со ист интензитет во исто време значи целта е индивидуално, према кондиционата спремност со постепено отпретување да се зголемува минутажата, да се зголемува интензитетот на напор кој што е соодветен, кој што може да го поднесе организмот. Како знаеме дали грешиме? Ако се јават проблеми во текот на физичката активност, како интензивен замор, вртоглавица, темнење, појава на болка во градите се тоа е знак дека таа активност е несоодветна на нашите можности треба да се застане и ако тоа трае да се побара и помош да се консултира доктор.
